-
1 шул уҡ урында
на месте -
2 ук
I сущ.1) в разн. знач. стрела́аткан ук кире кайтмый — вы́пущенная стрела́ обра́тно не возвраща́ется
картадагы кызыл уклар — кра́сные стре́лы на ка́рте
2) стре́лкасәгать угы — стре́лка часо́в
манометр угы — стре́лка мано́метра
үлчәү угы — стре́лка весо́в
3) жа́ло ( обычно у насекомых)елан угы — змеи́ное жа́ло
4) перен. остриёсатира угы — остриё сати́ры
5) бот. волосо́к, шипкычыткан уклары — воло́сики крапи́вы
•- ук ату- ук елан
- ук савыты••- ук кебекII частица1) ( с местоимениями) жешул ук урында — на то́м же ме́сте
шундый ук — тако́й же
шулай ук — та́к же
шул ук тавыш — то́т же го́лос
2) в сочет. с прил. и нареч. дово́льно-таки́юл яхшы ук йончытты — доро́га дово́льно-таки́ изму́чила
якын ук килдек — подошли́ дово́льно-таки́ бли́зко
яхшы ук зур — дово́льно-таки́ большо́й
3) да́жеурыныннан ук торды — да́же с ме́ста привста́л
кычкырып ук җибәрде — да́же вскри́кнул
4) с сущ. в дат. и напр. п. до са́мого, вплоть до, да́же; ажөйгә чаклы ук — аж до до́ма
урманга ук барып җиттем — я дошёл (аж) до са́мого ле́са
5) с сущ. в исх. п. и нареч. са́мыйэшнең башыннан ук — с са́мого нача́ла рабо́ты
бусагадан ук — от са́мого поро́га
алдан ук — зара́нее, с са́мого нача́ла
6) в сущ. в предл. п. и деепр. на -ганчы (-канчы) ещё, уже́мәктәптә чакта ук — ещё в шко́ле
кояш чыкканчы ук — ещё до рассве́та
7) с деепр. на -гач (-кач) как то́лько; сра́зуишек ачылгач ук — как то́лько откры́лась дверь
кайткач ук — сра́зу по возвраще́нии
8) сра́зу же, ту́т жекайтышлый ук кер — ту́т же по пути́ загляни́
-
3 на месте
(там, где что-то происходит) урынында, шул ук урында; шул вакытта -
4 место
1. спространствоурын, ер2. сопределённое пространство, предназначенное для кого-чего-л.урын3. сопределённое положение, занимаемое кем-л.урын4. сслужебное положениевазифа, урын5. собычно мн. местаместностьурын, ер, яҡ6. спредмет, вещь багажакиҫәк, төргәк, әйбер7. с мн. местапериферияурындарместа общего пользования — йәмәғәт файҙаланыу урындары (кухня, бәҙрәф һ.б.)
на месте — урынында, шул уҡ урында, шул уҡ ваҡытта
к месту; у места — урынлы, тейешле
не к месту; не у места — урынһыҙ, тейешһеҙ
не место: — 1) булырға ярамай
2) урыны түгел, ярамай; нет места; не должно быть места кому-чему — урын юҡ, урын булмаҫҡа тейеш
ни с места! — ҡуҙғалма!, тик тор!
с места (брать, взять) — шунда уҡ, бик тиҙ, һуҙмай, туҡталып тормай
на месте уложить (положить, убить) — шунда уҡ атып үлтереү
места себе не находить — үҙеңә урын тапмау, үҙеңде ҡайҙа ҡуйырға ла белмәү
на месте преступления (поймать, застать, накрыть и т.п.) — енәйәт өҫтөндә
с места в карьер — әҙерлекһеҙ, шунда уҡ, уйлап-нитеп тормаҫтан
-
5 тут
I1. нареч.; разг.здесьбында, был урында2. нареч.; разг.тогдашул ваҡытта, шул саҡта3. нареч.; разг. в знач. частицыв сочетании со словами `какой`, `где`, `когда`, `куда`ниндәй ул, ҡасан ул, ҡайҙа улIIмтут, тут (ебәк) ағасы -
6 один
числ.1) ( число) бер2) в знач. прил. (без других, в отдельности) бердәнбер, бер үзе, үзе генә, ялгыз3) в знач. мест. (какой-то, некий) бере, берәү; бер кеше; кемдер4) в знач. прил. (тот же самый, одинаковый) бер, бер үк, шул ук5) в знач. мест. (только, исключительно)...гына, бары, тик, фәкатьв вазе одни яблоки, груш нет — вазада алмалар гына, грушалар юк
6) в знач. мест. (какой-л. в ряду сходных) бер, берәү, берсето один, то другой — я берсе, я икенчесе
•- все как один
- ни один
- одно и то же
- один за другим
- один на один
- одно к одному
- одно из двух -
7 разве
частица1) ( неужели) әллә,...мени2) ( возможно) бәлки;...мени3) ( может быть)...ме әллә4) ( лишь только) бары, тик.... гынадом всё тот же, разве краска кое-где слезла — өй һаман шул ук, кай урында буявы гына купкан
5) ( в роли союза) уст. әгәр...масанепременно прoеду, разве заболею — авырмасам һичшиксез килермен
-
8 разве
1. частица и союз частицанеужели-мы/-ме ни, әллә2. частица и союз частицаможет бытьәллә -мы/-ме икән3. частица и союз частицалишь толькобары, тик, -нан/-нән башҡаһы, -ны/-не иҫәпләмәгәндәдом всё тот же, разве краска кое-где слезла — өй һаман шул уҡ, тик ҡайһы бер урында буяуы ғына ҡупҡан
4. частица и союз союз условно-противит.-һа/-һә, башҡаон непременно это сделает, разве только заболеет — ауырып ҡына китмәһә, ул быны эшләр
-
9 этот
1. м; мест.указ. ж и с эта и этобыл, ошо2. м; мест.указ. ж и с эта и этосо словами `тот`, `другой`былэто новое, то старое — был яңы, тегенеһе иҫке
3. м; мест. в знач. сущ. ж и с эта и этобыл, ошо, шул, улэтого нельзя забыть — уны онотоп булмай, быны онотмаҫҡа кәрәк
при этом — шуның менән бергә, өҫтәүенә
См. также в других словарях:
җирле — I. с. 1. Җиргә ия булган, чәчүлеге булган 2. Шул җирдә туып үскән; киресе: читтән килгән җирле халык, җирле кадрлар. Читтән китерелмәгән, шул урында табылган яки эшләнгән җирле чимал. Шул җир, шул урынчылык өчен хас, диалекталь җирле мәзәк 3. Ил… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урындагы — с. 1. Билгеле бер җиргә, өлкәгә караган, шул өлкәгә бәйләнешле урындагы оешмалар. Шул урында эшләнгән яки булган; читтән китерелмәгән. Шул урында яшәүче; җирле урындагы халык 2. Нин. б. хезмәт урынында эшләүче, штаттагы эштә эшли торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шунда — а. 1. Шул алмашлыгының урын вакыт килеше формасы; алда әйтелгән исемне алмаштырып килә һәм җөмләдә хәл функциясен үти: шул җирдә, шул урында. Нин. б. мәсьәлә, эш, күренеш яки әйберне аеруча басым ясап күрсәтергә кирәк булганда кулланыла бөтен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
югары — рәв. 1. Өскә, өскә таба; киресе: түбән, түбәнгә. Түргә. Үргә. Агым үренә таба, агымга каршы. Өскә, өске яки өске катка 2. Биеккә, биеклеккә таба. Чагыштырмача биегрәк 3. Биегрәк, өстәрәк 4. с. Өске, югарыгы 5. с. Гади, натураль саннар белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
туктау — (ТУКТАТУ) – 1. Йөрешне, хәрәкәтне өзү, бүлү, бетерү, хәрәкәтсез калу 2. Теге яки бу эшне эшләүдән тукталу, тыелу, чикләнү. үз эшен, шөгылен вакытлыча өзү, бүлү. Өзелү, бетү, дәвам итмәү 3. Чыкмый башлау, яшәеше бетү (вакытлы матбугат тур.) 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
анда — а. 1. Урынны күрсәтә һәм аның сөйләүчедән ераграк икәнлеген белдерә; ул урында; киресе: монда 2. Ул алмашлыгының урын вакыт килешендәге формасы: ул кешедә, аңарда. Нин. б. әйбергә, мәсьәләгә яки кешегә ишарә итеп әйтелә анда эшең булмасын 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тыш — I. 1. Берәр нәрсәнең өске, күзгә күренеп торган ягы; киресе: эч 2. Киемнең уң ягы, өске ягы; эчлек өстенә тегелгән тукыма. Мендәр, одеял һ. б. ш. әйберләргә кидерелә торган капчык сыман нәрсә; тышлык 3. Китап, дәфтәр һ. б. ш. ның өске ягына… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
амфитеатр — 1. Борынгы грекларда һәм римлыларда: тамаша өчен түбәсе ачык корылма (анда тамашачыларның урыннары арена тирәли ярым түгәрәк яки түгәрәк ясап төзелгән) 2. Хәзерге театрда яки циркта: партер артында яки ложалар өстендәге ярым түгәрәк булып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җаваплы — с. 1. Эшнең нин. б. төре белән җитәкчелек итә, шул эшнең уңышлы үтәлешен тәэмин итә торган (кеше). Аерым административ бүлек яки хуҗалыкның бер тармагы белән җитәкчелек итә торган (эш, вазифа тур.) җаваплы эшкә куелган кеше. Шундый җитәкче урында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җек — I. и. 1. Такта һ. б. ш. әйберләрдә ярык калдырмыйча бер беренә тоташып, кереп тормыш өчен махсус ясалган уенты, ырмау рам җегенә кысылып торган пыяла кисәкләрен кырып төшерде 2. Берничә кисәкне ялгап эшләнгән әйберләрдә тоташкан урын һәм шул… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пресс-үзәк — Съездларда, җыелышы киңәшмәләрдә журналистларны, радио һәм телевидение комментаторларын информация белән тәэмин итүче матбугат органы һәм шул орган урнашкан бина; берәр әһәмиятле урында тора торган журналистлар үзәге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге